Sàn giao dịch phi tập trung (DEX) là gì? Ưu điểm, nhược điểm?

[CHENG]

Bạn quá quen thuộc với việc giao dịch tiền điện tử trên sàn giao dịch tập trung CEX như Binance, Coinbase...tuy nhiên một ngày nào đó bạn lại nghe thêm về khái niệm về giao dịch dịch phi tập trung DEX, bạn không biết nó là gì, nó có những ưu điểm và nhược điểm gì hay hơn sàn CEX hay không? Liệu có nên chuyển sử dụng sàn DEX để an toàn và tiết kiệm chi phí giao dịch hơn không? thì ở bài viết này cùng mình đi tìm hiểu các thông tin chi tiết về sàn phi tập trung nhé.

1.SÀN GIAO DỊCH phi TẬP TRUNG LÀ GÌ?​

Sàn giao dịch phi tập trung tên tiếng anh là Decentralized Exchange (DEX) là một sàn giao dịch ngang hàng (P2P) kết nối người mua và người bán tiền điện tử. Trái ngược với các sàn giao dịch tập trung (CEX), các nền tảng phi tập trung không có tính giám sát, có nghĩa là người dùng vẫn có quyền kiểm soát các khóa riêng của họ khi giao dịch trên nền tảng DEX.DEX sử dụng các hợp đồng thông minh tự thực thi theo các điều kiện đã đặt và ghi lại từng giao dịch vào blockchain.

2.SÀN GIAO DỊCH phi TẬP TRUNG HOẠT ĐỘNG NHƯ THẾ NÀO?​

Sàn DEX là một loại trao đổi tiền điện tử không dựa vào bên thứ ba để giữ tiền của khách hàng. Thay vào đó, các giao dịch được trao đổi trực tiếp giữa những người dùng (ngang hàng) thông qua một quy trình tự động. Loại hình trao đổi này thường được coi là an toàn và riêng tư hơn so với các sàn giao dịch tập trung được quản lý bởi một thực thể duy nhất.

Các sàn giao dịch phi tập trung thường hoạt động bằng cách khớp lệnh từ người mua và người bán bằng cách sử dụng các hợp đồng thông minh smart contract. Các hợp đồng này được lưu trữ trên một blockchain - thường là Ethereum - và có thể được thực thi tự động khi đáp ứng các điều kiện nhất định.

Một số sàn giao dịch phi tập trung phổ biến bao gồm Sushiswap, Pancakeswap và Bancor, các nền tảng này cho phép người dùng giao dịch nhiều loại tiền điện tử khác nhau, bao gồm các mã thông báo phổ biến như Ethereum (ETH), Bitcoin và nhiều loại khác.

3.ƯU ĐIỂM CỦA SÀN phi TẬP TRUNG​

1. Quyền riêng tư cao​

Để sử dụng một sàn giao dịch phi tập trung thường chỉ yêu cầu bạn kết nối ví của mình và ký một giao dịch.Thông thường bạn sẽ đăng ký một ví Metamask, một tiện ích được cài trên trình duyệt: chrome, firefox... thông qua vài bước rất đơn giản mà không cần quy trình xác minh danh tính KYC như các sàn CEX (Binance, FTX...).Khi giao dịch trên sàn phi tập trung DEX sẽ yêu cầu bạn đăng nhập bằng Metamask, lúc này bạn chỉ cần uỷ quyền ví Metamask để ký giao dịch là được, tiền trong Metamask sẽ tự động trừ, cộng tuỳ theo giao dịch của bạn.

2. Bảo mật​

Các sàn giao dịch phi tập trung thường an toàn hơn các sàn giao dịch tập trung vì hai lý do:

• Khó bị hack: Tin tặc nhắm mục tiêu đến các sàn giao dịch để truy cập cơ sở dữ liệu trung tâm và trích xuất khóa riêng của người dùng và rút tiền của họ. Vì DEX không giữ khóa cá nhân (private key) của bạn nên tin tặc không thể xâm nhập vào ví của bạn.
• Không lộ danh tính: Không có nguy cơ rò rỉ dữ liệu người dùng riêng tư vì bạn sẽ không cần xác thực KYC và điền bất kì thông tin cá nhân nào.
• Không bị quản lý:DEX không có cơ quan lãnh đạo có thể đóng băng tài khoản của bạn, chuyển dữ liệu cho bên thứ ba hoặc loại trừ việc thao túng giá.Các cơ quan quản lý không thể đóng DEX nhờ vào việc sử dụng công nghệ sổ cái phân tán, nơi mỗi nút trong chuỗi khối hoạt động độc lập với các nút khác

3.Phí thấp hơn​

Sàn giao dịch phi tập trung thường tính phí thấp hơn so với sàn giao dịch tập trung bởi vì không có người trung gian nào tham gia vào quá trình này, tất cả giao dịch là giữa người mua và người bán.

4. Tích hợp DeFi và NFT​

DeFi và NFT là hai biên giới của blockchain và DEX là những động lực mạnh mẽ. DEX cho phép người dùng truy cập vào thế giới hợp đồng thông minh và DApp cung cấp các dịch vụ tài chính, bao gồm các sản phẩm cho vay và tiết kiệm, cũng như các dự án NFT.

4.NHƯỢC ĐIỂM CỦA SÀN phi TẬP TRUNG?​

Mặc dù các sàn giao dịch phi tập trung cung cấp một số lợi thế đáng kể so với các sàn giao dịch tập trung, nhưng chúng cũng có những hạn chế mà các nhà đầu tư tiền điện tử mới cần lưu ý.

1. Giao dịch có giới hạn​

DEX hiện bị giới hạn về chức năng. Các tính năng như giao dịch ký quỹ, lệnh giới hạn, hợp đồng tương lai, quyền chọn, gửi tiết kiệm v.v., thường không khả dụng.Đa phần bạn chỉ thực hiện các giao dịch trao đổi, mua bán tiền, pool....không có trao đổi tiền tệ fiat (tiền địa phương). Đối với nhiều người dùng, đây là một nhược điểm nghiêm trọng, vì không có nhiều hàng hóa và dịch vụ có thể được mua bằng tiền điện tử, vì vậy người dùng cần phải trao đổi tiền điện tử lấy tiền tệ fiat.

2. Hiệu quả​

Các sàn giao dịch phi tập trung không nhanh và hiệu quả như CEX do các vấn đề về khả năng mở rộng mà hầu hết các blockchain phải đối mặt. Các sàn giao dịch tập trung không phải đối mặt với vấn đề này vì họ sử dụng cả cơ chế trên chuỗi và ngoài chuỗi để đảm bảo chúng hoạt động trơn tru.

3.Không thể khôi phục khi bị hack, bị nhầm​

Không giống như các sàn giao dịch tập trung được điều hành bởi các công ty tư nhân với nhân viên, về cơ bản DEX không có khả năng khôi phục các khoản tiền bị mất, bị đánh cắp hoặc thất lạc. Do thiếu quy trình KYC hoặc khả năng hủy giao dịch trong trường hợp tài khoản bị xâm phạm hoặc mất khóa cá nhân, người dùng không thể khôi phục dữ liệu hoặc được trả lại tài sản của họ. Không có nhóm hỗ trợ hoặc đường dây nóng trợ giúp để thông báo về việc thiếu tiền hoặc mất khóa cá nhân. Bởi vì tất cả các giao dịch được xử lý và lưu trữ trong các hợp đồng thông minh trên blockchain mà không có bất kỳ chủ sở hữu hoặc người giám sát nào, tiền hoàn lại không tương thích với mô hình của mạng và người dùng nói chung không thể lấy lại quyền truy cập vào tài sản của họ.
Trong trường hợp bị mất cắp, quỹ DEX sẽ hoàn toàn biến mất và không được hoàn lại vì các mạng lưới phân tán không được bảo hiểm.Các nền tảng tập trung như Binance và Coinbase sẽ có bảo hiểm cho người dùng điều hành một quỹ (chẳng hạn như SAFU) để bồi thường cho người dùng trong trường hợp bị đánh cắp.

5.VẬY SÀN GIAO DỊCH TẬP TRUNG CÓ AN TOÀN HAY KHÔNG?​

Các sàn giao dịch phi tập trung rất quan trọng vì chúng cho phép người dùng giao dịch tiền điện tử mà không cần phải tin tưởng vào bên thứ ba. Đây là điều rất quan trọng trong một thế giới mà các vụ hack và lừa đảo đều quá phổ biến. Với DEX, người dùng có thể chắc chắn rằng tiền của họ được an toàn bởi bạn đang nắm private key của ví mình, điều này thể hiện rằng anh em đang nắm quyền sở hữu tài sản của mình chứ không phải sàn.

Khi giao dịch trên sàn DEX thì mọi người chỉ cần lựa chọn các sàn DEX lớn, uy tín mà mình có đề cập phía dưới đây và hãy nhớ rằng mỗi giao dịch khi xác thực thì hãy đọc kĩ các thông tin về giao dịch trước khi ủy quyền nhé.

VI. TOP NHỮNG SÀN dEX AN TOÀN VÀ LỚN NHẤT HIỆN NAY​

Sàn giao dịch DEX như đề cập ở trên thì rất phù hợp với những người đã có hiểu biết về thị trường crypto hoặc đã sử dụng qua sàn CEX và muốn tối ưu chi phí, an toàn muốn chuyển sang sàn DEX. Vậy thì đâu là những DEX tốt nhất, an toàn nhất khi giao dịch tiền điện tử thì hãy cùng điểm qua các sàn bên dưới đây nhé:

1. Uniswap
2. Pancakeswap
3. dYdX
4. Curve
5. SushiSwap
6. SpookySwap
7. QuickSwap
8. Raydium
9. TraderJoe
10. AstroSwap

Các sàn giao dịch phi tập trung là một giải pháp tin cậy cho phép người dùng mua và bán tiền điện tử mà không cần bàn giao tài sản của họ cho bên thứ ba. Mặc dù phân quyền hoàn toàn vẫn chưa thành hiện thực, nhưng các loại DEX khác nhau cung cấp các mức độ bảo mật, quyền riêng tư và hiệu quả khác nhau mà từ đó các nhà đầu tư có thể lựa chọn.Sàn phi tập trung DEX sẽ rất phù hợp hơn với các nhà giao dịch có kinh nghiệm đang cần sự riêng tư và kiểm soát hoàn toàn các quỹ kỹ thuật số của họ.

Ngay bây giờ bạn có thể bắt đầu đăng ký tài khoản trên các sàn DEX phía trên để trải nghiệm và tìm hiểu về thị trường crypto rồi đó.Chúc các bạn thành công và mọi thắc mắc về thị trường tiền điện tử bạn có thể để lại bình luận bên dưới bài viết này nhé.
Xem thêm: So sánh sàn DEX và CEX? Nên sử dụng sàn nào để giao dịch tiền điện tử?